لزوم مشاوره غذایی و روانی برای بیماران کرونا

رییس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد به خبرنگار ما گفت: با توجه به نیازمندیهای کنونی جامعه و شرایط کرونایی هم‌اینک مشاوره‌های تلفنی در خصوص تغذیه و امور روانشناسی توسط کارشناسان مستقر در مراکز بهداشت خراسان رضوی به عموم شهروندان ارائه می‌شود.

دکتر زهرا اباصلتی افزود: ارائه این خدمت با بکارگیری "سامانه تلفنی ۴۰۳۰" بطور بی‌وقفه، یکی از اقدامات شاخص حوزه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ایام بحران کرونا است.

وی ادامه داد: مشاوره‌های تغذیه‌ای و روانشناسی در ایام نوروز ۱۴۰۰ نیز بی‌وقفه و با قوت تمام همچون دیگر ایام سال به همه شهروندان ارائه شده بطوری که در این مدت ۷۵ جلسه مشاوره تغذیه‌ای و ۴۸۳ مورد مشاوره روانشناسی ثبت شد.

رییس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد فعال کردن سامانه تلفنی ۱۹۱ و پاسخگویی به پرسشهای مردم را در ارتباط با ویروس کرونا و بیماری کووید ۱۹ یکی دیگر از اقدامات قابل توجه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در شرایط بحران کرونا ذکر و بیان کرد: کارشناسان سامانه ۱۹۱ همانند کارشناسان سامانه ۴۰۳۰ در ایام نوروز پاسخگوی تماسهای مردم بودند و هم‌اینک نیز انجام وظیفه می‌کنند.

وی گفت: از ابتدای همه‌گیری ویروس کرونا و راه‌اندازی سامانه‌های تلفنی ۴۰۳۰ و ۱۹۱ به ۱۲ هزار ۷۸۷ پرسش تغذیه، ۵۹ هزار و ۶۴۹ پرسش روانشناسانه و ۱۷۲ هزار و ۳۸۵ پرسش شهروندان خراسانی در زمینه کرونا پاسخ داده شده است.

دکتر اباصلتی افزود: در شرایط شیوع ویروس همه‌گیر کرونا برخی بدون آگاهی کامل اقدام به مصرف خودسرانه مکمل‌های دارویی اعم از انواع ویتامینها، روی و آهن می‌کنند که عوارض خطرناکی به دنبال دارد و باید از آن پرهیز نمود.

وی بر اجتناب از مصرف خودسرانه مکمل‌های دارویی و مولتی ویتامین‌ها تاکید و اضافه کرد: بهتر است به جای مصرف مکمل‌ها از سبزیها و میوه‌هایی که به صورت طبیعی دارای این ویتامین هستند استفاده شود و باید دانست که تغذیه صحیح به معنی مصرف مواد غذایی گران‌قیمت نیست بلکه با استفاده از جایگزینهای مواد غذایی می‌توان تغذیه‌ای صحیح و متناسب با اقتصاد خانواده داشت.

مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: حبوبات منبع خوبی از پروتئین، انواع ویتامین و مواد معدنی هستند بنابراین در وعده‌های غذایی اصلی روزانه بهتر است از حبوبات استفاده شود و بهترین منبع پروتئینی ارزان "حبوبات" است که همراه با غلات ارزش غذایی معادل گوشت دارد. همچنین برای تقویت دستگاه ایمنی بدن باید به اندازه کافی از منابع پروتئینی و ریزمغذیها استفاده کرد.

اباصلتی افزود: انواع نوشابه‌ها و آبمیوه‌های صنعتی، آب نبات، شکلات، نوشیدنی‌های شیرین مثل شربتها، انواع مربا و انواع شیرینی‌های خشک و تر حاوی مقادیر زیادی مواد قندی هستند لذا باید از افراط در مصرف آنها دوری کرد.
وی ادامه داد: مصرف غذاهای پرچرب، پرنمک و شیرین خطر ابتلا به ویروس کرونا را افزایش می‌دهد لذا در زمان خرید مواد غذایی باید به نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای روی بسته‌بندی آنها توجه شود، توجه به نشانگر رنگی تغذیه‌ای محصولات غذایی خریدی سالم‌تر و دستگاه ایمنی قوی‌تری را برای پیشگیری از کرونا تضمین می کند.

مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: با مصرف روزانه حداقل پنج واحد سبزی و میوه شامل دو عدد میوه و سه وعده سبزی، ویتامین C مورد نیاز بدن تامین می‌شود، می‌توان برای تامین ویتامین C مورد نیاز بدن از میوه‌های فصل همچون انواع مرکبات که غنی از این نوع ویتامین هستند نیز استفاده کرد به طور مثال یک عدد پرتقال و یا دو عدد نارنگی متوسط ویتامین C مورد نیاز روزانه را تامین می‌کند.

اباصلتی همچنین بر لزوم تامین میزان لازم ویتامین D در افراد بالای ۱۲ سال تاکید و اضافه کرد: کمبود ویتامین D با ایجاد عوارضی همچون کاهش قدرت دستگاه ایمنی بدن باعث احتمال بروز بیماریهای مختلف از جمله کووید ۱۹ می‌شود بنابراین مصرف یک قرص ۵۰ هزار واحدی ویتامین D در هر ماه برای گروه سنی نوجوانان، جوانان، میانسالان و سالمندان به منظور پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا توصیه می‌شود، مصرف هر دو ماه یک عدد مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D هم به تقویت دستگاه ایمنی بدن و پیشگیری از بیماریها کمک می‌کند.

وی بر مصرف حداکثر ماهانه یک قرص ویتامین D تاکید و بیان کرد: مصرف بیشتر آن عوارض سوء دارد، مصرف ویتامین D برای کودکان نیز باید طبق تجویز پزشک باشد.

او ادامه داد: بر اساس آخرین بررسی‌ که حدود هفت سال پیش انجام شده ۸۷ درصد جمعیت بزرگسال در خراسان رضوی دچار کمبود ویتامین D هستند که این رقم در دختران تا ۹۰ درصد هم می‌رسد.

مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: کمبود ویتامین D با توجه به سبک زندگی و کمتر در معرض نور آفتاب بودن که در تولید این ویتامین نقش دارد، در جامعه ایران همانند سایر کشورها شیوع بسیار دارد لذا طرحهای "مکمل یاری ویتامین D" بدین منظور در حال اجراست.

اباصلتی تاکید کرد: همگان باید در دوره همه‌گیری کرونا برنامه‌ریزی مشخصی برای فعالیت بدنی منظم و ورزش در منزل داشته باشند و والدین باید برای پیشگیری از اضافه وزن در دوران همه‌گیری کرونا با کودکان خود در خانه بازیهای پرتحرک انجام دهند، همچنین برای پیشگیری از چاقی کودکان میزان تماشای تلویزیون، کار و بازی با رایانه نیز باید محدود شود و باید برنامه‌ای منظم برای آن داشت.
وی افزود: بهتر آن است که والدین برای تشویق کودکان و نوجوانان به تحرک بیشتر در ایام ماندن در منزل به طور دسته جمعی همراه اعضای خانواده ورزش کنند.

وی ادامه داد: برای پیشگیری از کرونا در کنار هر وعده غذایی باید از سالاد و یا سبزی خوردن استفاده شود و اگر افراد به دلیل مشکلات گوارشی قادر به مصرف سبزی‌ها به صورت خام نیستند می‌توانند آنها را به شکل بخارپز مصرف نمایند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به خبرنگار ما گفت: تغییر الگوی غذایی در دوران شیوع ویروس همه‌گیر کرونا، محدودیتهای اجتماعی ناشی از آن و همچنین موارد قرنطینه با ویژگیهایی همچون ضرورت ماندن در منزل، ریزه‌خواری مواد غذایی، مصرف تنقلات کم‌ارزش، افزایش زمان تماشای تلویزیون و کار با رایانه منجر به کاهش تحرک بدنی و خطر اضافه وزن و چاقی می‌شود.
دکتر مهدی قلیان افزود: همچنین برخی کمبودهای تغذیه‌ای در چنین شرایطی می‌تواند موجب تحریک و تضعیف دستگاه ایمنی بدن انسان شده و احتمال ابتلا به ویروس کرونا را افزایش دهد.

وی ادامه داد: توجه به اصول تغذیه صحیح و سالم همراه با رعایت پروتکلهای بهداشتی نقش مهمی در پیشگیری از انواع بیماری به ویژه کووید ۱۹ دارد.

مدیر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در این باره به خبرنگار ما گفت: آثار روانشناختی گسترش بیماری کووید- ۱۹ بر وضعیت سلامت روان افراد جامعه با توجه به سرعت انتشار و میزان واگیری و مرگ و میر قابل توجه آن، باعث ایجاد یک وضعیت اورژانسی در بهداشت کشورهای جهان شده است.

دکتر ندا اخروی افزود: احساس ناایمنی نسبت به کافی بودن درمانهای موجود، ترس از انتقال بیماری به بستگان و دوستان، مرگ اعضای نزدیک خانواده و احساس گناه بازماندگان، بار روانی زیادی را به همه افراد جامعه و به ویژه بیماران تحمیل می‌کند و علاوه بر بروز تبعات جسمی در مبتلایان به کووید- ۱۹ این بیماری منجر به بروز عوارض روانشناختی و روانپزشکی نیز در مبتلایان می شود.
وی ادامه داد: با توجه به مشابهت بسیار زیادی که بین همه گیری های SARS و MERS با کووید-۱۹ وجود دارد، نتایج پژوهشهای این دو همه‌گیری تا حد زیادی قابل تعمیم به شرایط فعلی نیز هست و مرور ۷۲ مقاله شامل بررسی سه هزار و ۵۵۹ بیمار در کشورهای درگیر با ۲ بیماری SARS و MERS نشان داد در طی ۲ ماه بعد از ابتلا ۳۳% بیماران دچار خلق افسرده ، ۳۶% دچار اضطراب و ۳۴% دچار بی خوابی بودند همچنین نتایج بررسی هایی که بر روی بیماران کووید-۱۹ انجام شده مشخص کرده است در بیمارانی که سابقه ابتلا به اختلال روانپزشکی نداشتند، طی ۱۴ تا ۹۰ روز بعد از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ ، احتمال بروز اولین تشخیص روانپزشکی در آنها افزایش می‌یابد.

مدیر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: ۱۸ درصد این بیماران نوعی از اختلال روانپزشکی را نشان دادند و بیشترین احتمال بروز برای اختلالات اضطرابی، بی‌خوابی و کاهش توانییهای ذهنی( دمانس) مشاهده شد و نتایج مطالعات مختلف نشان می‌دهد که افراد جامعه ممکن است سطحی از اختلالاتی از قبیل اضطراب، استرس و افسردگی و حتی فکر آسیب به خود را در نتیجه ابتلا به این بیماری تجربه کنند.
اخروی افزود: خانواده افراد درگذشته ناشی از بیماری کووید-۱۹ نیز جزء گروههایی هستند که در معرض خطر آسیب به سلامت روان و درگیری با سوگ پیچیده هستند، بازماندگان افراد متوفی در مدت کوتاه متحمل فشار شدیدی می شوند، بعضی از بازماندگان با مرگهای ناگهانی و غیر منتظره مواجه شدند، برخی بازماندگان در ایام پیش از مرگ عزیزان خود، ارتباط کمی با آنها داشته‌اند یا شرایط عادی برای سوگواری و بهره‌مندی از حمایت نزدیکان و آشنایان نداشته‌اند و همه این موارد باعث می شود که فرآیند سوگواری به صورت طبیعی و سالم طی ن‌شود و عارضه دار و پیچیده ‌شود و این پیچیدگی سوگ می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت روان آنان داشته باشد.
وی ادامه داد: حتی این امکان وجود دارد در افرادی که عزیزانشان به نوع شدید بیماری مبتلا می شوند علائمی مشابه سوگ در آنها بروز کند و این در حالی است که بیمار آنها لزوماً فوت نمی کند و البته خبر خوب این است که کمکهای روان شناختی و روانپزشکی می‌تواند به افرادی که تحت تاثیر عوارض روانی این شرایط قرار گرفته اند کمک کند تا بتوانند سلامت روان خود را بازیابند.
مدیر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: بسیار مهم است که وضعیت روانشناختی گروههای مختلف افراد جامعه که متاثر از شیوع کووید-۱۹ بوده اند بررسی شده و مداخلات درمانی مناسب به این افراد ارائه شود و شایان ذکر است که مراکز خدمات جامع سلامت یا در اصطلاح رایج مراکز بهداشت این خدمات را به صورت رایگان در اختیار همه هموطنان قرار می‌دهند.

بر اساس آخرین اطلاع سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۱۷ هزار و ۴۳۰ بیمار جدید کرونا در کشور شناسایی شده اند و با فوت ۱۷۴ تن دیگر از هموطنان مبتلا به بیماری کووید ۱۹ طی شبانه روز گذشته، تعداد جان باختگان این بیماری در ایران به ۶۳ هزار و ۵۰۶ تن رسیده است.